pixabay
Kodeks pracy wskazuje na kwestie dotyczące czasu pracy pracowników, w tym także na zagadnienia odnośnie normy czasu pracy, systemów czasu pracy, urlopów pracowniczych, czy też pracy w godzinach nocnych i nadliczbowych. Jaki jest zatem wymiar czasu pracy w 2024 roku? Jak ustala się liczbę godzin do przepracowania w danym okresie?
Czym jest czas pracy? Jest to taki czas, w którym pracownik znajduje się w zakładzie pracy i wykonuje swoje obowiązki zawodowe. W pięciodniowym tygodniu pracy, czas pracy wynosi 8 godzin na dobę i 40 godzin na tydzień (w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy). Co ciekawe, okres rozliczeniowy wydłużyć można do 12 miesięcy, jeżeli jest to związane z przyczynami technicznymi lub obiektywnymi. Warto wiedzieć, że wymiar czasu pracy jest ustalany poprzez pomnożenie 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających do przepracowania w konkretnym okresie rozliczeniowym! Do otrzymanego wyniku dodajemy iloczyn 8 godzin i liczby dni, jakie pozostaną do przepracowania. Gdy w okresie rozliczeniowym przypada wolne święto w inny dzień niż niedziela, wtedy od wymiaru czasu pracy odejmujemy 8 godzin. Więcej informacji na ten temat znajdziemy w serwisie Poradnik Pracownika.
Jak już wiemy, każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. W efekcie jeżeli święto przypada na sobotę (dzień wolny dla pracownika), wtedy należy udzielić dnia wolnego za to święto w innym dniu okresu rozliczeniowego. Istotne jest to, że w 2024 roku jedno święto przypada w sobotę - było to Trzech Króli 6 stycznia.
Nie zapominajmy o tym, że pracodawca musi sporządzić harmonogram czasy pracy dla pracowników, w wersji elektronicznej lub papierowej. Rozkład czasu pracy nie może zostać sporządzony na okres krótszy niż jeden miesiąc i należy go przedstawić pracownikowi co najmniej na tydzień przed rozpoczęciem pracy w danym okresie. Przepisy jednak dopuszczają takie sytuacje, w których pracodawca nie musi generować rozkładu czasu pracy. Kiedy nie ma takiego obowiązku? Harmonogramu nie sporządza się, gdy rozkład czasu pracy wynika z umowy o prace, prawa pracy, systemu czasu pracy pracownika lub obwieszczenia o systemach i rozkładach czasu pracy.
Pracownik może skorzystać z odpoczynku pomiędzy kolejnymi dniami oraz tygodniami pracy. Do dyspozycji w każdej dobie ma nieprzerwany odpoczynek w wymiarze co najmniej 11 godzin. Ta zasada nie obowiązuje pracowników zarządzających firmą w imieniu pracodawcy i w razie prowadzenia akcji ratującej życie i zdrowie ludzkie. W efekcie w ciągu tygodnia mamy prawo do co najmniej 35 godzinnego nieprzerwanego odpoczynku, jaki obejmować będzie co najmniej 11 godzin odpoczynku na dobę.
A co musimy wiedzieć o pracy w godzinach nadliczbowych? Jest to taka praca, którą wykonuje się w przedłużonym dobowym wymiarze czasy pracy, co wiąże się z rozkładem czasu pracy i obowiązującym systemem. Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalne w następujących zdarzeniach:
Bardzo ważne jest to, że tygodniowy czas pracy z nadgodzinami nie może przekraczać 48 godzin w obowiązującym okresie rozliczeniowym. Poza tym w trakcie roku pracownik nie może przekroczyć limitu 150 godzin nadliczbowych, dotyczących szczególnych potrzeb pracodawcy. Pracodawcy, którzy nie są objęci układem zbiorowym pracy lub nie muszą ustalać regulaminu pracy, mają możliwość ustalenia innego limitu nadliczbowych godzin w danym roku kalendarzowym.
Podsumowując, warto zauważyć, że wymiar czasu pracy to istotna kwestia zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy. W tym zakresie obowiązują przepisy Kodeksu pracy, których należy zawsze przestrzegać. Wymiar czasu pracy jest obliczany w określony sposób i pozwala dokładnie określić to, ile godzin mamy do przepracowania w danym okresie rozliczeniowym.
